طرز كار كلی سیستم قطره ای :

 درسیستم آبیاری قطره ای، آب ازلوله یك شبكه كم فشار به صورت یك الگوی از قبل تعیین شده ، پخش می گردد. وسیله خروج آب به خاك « قطره چكان « نام دارد . قطره چكانها از طریق یك نازل باریك، فشار موجود در شبكه لوله را كاهش می دهند و موجب كاهش دبی تخلیه تا حدود لیتر بر ساعت می شوند . برای درختان و گیاهانی که دائمی با فاصله زیاد از یكدیگر می باشند ، قطره چكانها به صورت واحد های ساخته شده مجزا بوده و توسط یك زایده به خط انتقال آب مرسوم به « لوله فرعی قطره چكان » یا « شیلنگ لوله فرعی » متصل می گردند . برخی قطره چكانها به صورت لوله های اسپا گتی شكل بوده و چند خروجی دارند . این امر برای افزایش سطح خیس شده باکمترین هزینه است . برای گیاهان ردیفی ما نند گوجه فرنگی ، نیشكر و توت فرنگی ، لوله فرعی و قطره چكا نها را با هم به صورت یك واحد قابل جدا سازی می سازند كه یا سوراخهایی به فواصل 9 تا36 اینچ دارند مانند لوله دو محفظه ای ویا دیواره های متخلخلی دارند كه آب از آنها به بیرون تراوش می نماید. 

---

۱. اجزای اصلی سیستم آبیاری

🔹 منبع آب: چاه، مخزن، یا شبکه آب‌رسانی
🔹 پمپ: برای تأمین فشار مناسب (در صورت نیاز)
🔹 فیلتراسیون: فیلتر دیسکی، شنی یا توری برای جلوگیری از گرفتگی
🔹 لوله‌های اصلی و فرعی: پلی‌اتیلن، پی‌وی‌سی و...
🔹 اتصالات: زانو، سه‌راهی، رابط، شیر فلکه و انشعاب
🔹 کنترل‌کننده‌ها: تایمر، شیر برقی یا سنسور رطوبت
🔹 خروجی آب: قطره‌چکان (برای آبیاری قطره‌ای)، آبپاش (برای آبیاری بارانی)، از طریق نازل‌ها

۲. مراحل اتصال تجهیزات آبیاری

🔹 گام ۱: اتصال منبع آب به سیستم آبیاری

• ابتدا موقعیت منبع آب را تعیین کنید.
• در صورت نیاز،برای تأمین فشار پمپ  آب نصب کنید.
• برای جلوگیری از ورود ذرات معلق، از فیلتر دیسکی یا توری استفاده کنید.

🔹 گام ۲: لوله‌کشی و اتصالات

• لوله اصلی را از جنس پلی‌اتیلن یا PVC متناسب با فشار آب انتخاب کنید.
• در مسیر لوله، از شیرهای کنترلی برای قطع و وصل آب استفاده کنید.
• با استفاده از سه‌راهی و زانوها، مسیر لوله‌کشی را مطابق نقشه مزرعه یا باغ اجرا کنید.
• در صورت نیاز، لوله‌های فرعی را با رابط‌ها به لوله اصلی متصل کنید.

🔹 گام ۳: نصب تجهیزات خروجی آب

🔸 برای آبیاری قطره‌ای:

1. روی لوله‌های فرعی با پانچر(سوراخ‌کن مخصوص)، سوراخ‌هایی متناسب با محل گیاهان ایجاد کنید.
2. قطره‌چکان‌ها (۲، ۴ یا ۸ لیتر در ساعت) را درون سوراخ‌ها نصب کنید.
3. در انتهای لوله‌های فرعی، از درپوش انتهایی برای جلوگیری از خروج آب استفاده کنید.

🔸 برای آبیاری بارانی:

1. آبپاش‌ها را بر اساس فشار و سطح پوشش موردنظر انتخاب کنید.
2. با استفاده از رابط و پایه‌های مخصوص، آبپاش‌ها را روی لوله‌ها نصب کنید.
3. از شیرهای کنترلی برای تنظیم فشار و میزان پاشش استفاده کنید.
4. باید این نکته را درنظرگرفت که آبیاری بارانی در سیستم تحت فشار قابل اجراست.

🔹 گام ۴: تست و تنظیم سیستم

✅ منبع آب را باز کرده و نشتی‌های احتمالی را بررسی کنید.
✅ فشار آب را تنظیم کنید تا توزیع یکنواختی ایجاد شود.
✅ عملکرد قطره‌چکان‌ها یا آبپاش‌ها را چک کنید.
✅ مسیرهای لوله‌کشی را بررسی کنید تا آب به‌درستی به گیاهان برسد.

۳. نکات مهم برای نگهداری سیستم آبیاری

💡 به‌طور مرتب فیلترها را تمیز کنید تا از گرفتگی قطره‌چکان‌ها یا نازل‌ها جلوگیری شود.
💡 در صورت کاهش فشار، مسیر لوله‌ها را بررسی کنید تا نشتی یا گرفتگی نداشته باشد.
💡 از تایمر یا کنترلر خودکار استفاده کنید تا مصرف آب بهینه شود.
💡 در پایان فصل زراعی، تجهیزات را بررسی و نگهداری کنید تا برای فصل بعد آماده باشند.

 

نحوه‌ی اتصال قطعات و تجهیزات آبیاری قطره‌ای

آبیاری قطره‌ای یک سیستم کارآمد برای رساندن آب به ریشه گیاهان است که با استفاده از قطعات مختلفی مانند لوله‌ها، اتصالات، قطره‌چکان‌ها و فیلترها اجرا می‌شود. در ادامه، مراحل نصب و اتصال تجهیزات آبیاری قطره‌ای را توضیح می‌دهیم:

 

🔹 اتصال لوله اصلی به منبع آب:

• ابتدا لوله اصلی (معمولاً ۱۶، ۲۰ یا ۲۵ میلی‌متر) را به منبع آب متصل کنید.
• برای جلوگیری از ورود ذرات معلق، از یک فیلتر دیسکی یا توری بین منبع آب و لوله اصلی استفاده کنید.
• در صورت نیاز، از شیرفلکه برای کنترل جریان آب استفاده کنید.

🔹 نصب لوله‌های فرعی و انشعابات:

• با استفاده از اتصالاتی مانند سه‌راهی و رابط‌ها، مسیر لوله‌کشی را متناسب با چیدمان گیاهان تنظیم کنید.
• لوله‌های فرعی (معمولاً ۱۶ میلی‌متر) را از لوله اصلی منشعب کرده و در مسیر گیاهان قرار دهید.

🔹 نصب قطره‌چکان‌ها:

• به وسیله ی پانچر (سوراخ کن)، روی لوله فرعی سوراخ‌هایی متناسب با تعداد گیاهان ایجاد کنید.
• قطره‌چکان‌ها را در محل سوراخ‌های ایجاد شده نصب کنید. (معمولاً ۲، ۴ یا ۸ لیتر در ساعت تنظیم می‌شوند.)

🔹 نصب انتهای لوله:

• در انتهای لوله‌های فرعی، از درپوش انتهایی یا بست‌های مخصوص برای جلوگیری از خروج آب استفاده کنید.

 

مزایا و معایب آبیاری قطره ای

آبیاری قطره ای آسان ترین و بهینه ترین راه آب دادن به هر گیاه مانند درختان و تاكهاست و كمبود رطوبت خاك را قبل از مكش آب به وسیله گیاه و تبخیر و تعرق، بر طرف می سازد. یك سیستم آبیاری قطره ای به علت كاربرد موثر آب و نیروی كارگر دارای مزایای آگرونومیكی، آگروتكنیكی و اقتصادی منحصر به فرد است.

 صرفه جویی در میزان آب و هزینه ها : آنچه در روش نوین  آبیاری قطره ای مورد اهمیت است، کاهش هزینه های بهره برداری است. سیستم های قطره ای به آب كمتری نسبت به سایر سیستم های متداول آبیاری نیاز دارد. مثلاً‌ در باغات دارای درختان جوان ، آبیاری با سیستم قطره ای تنها نصف آب مورد نیازبرای آبیاری بارانی یا سطحی را مصرف می كند .با مسن تر شدن درختان ، صرفه جویی در آب با سیستم قطره ای ادامه  می یابد. هزینه كارگر برای آبیاری را می توان كاهش داد ، زیرا در سیستم قطره ای كافی است كه پخش آب تنظیم گردیده و سیستم به كار انداخته شود . این تنظیم ها توسط وسایل اتوماتیكی انجام می گیرد كه نیاز به كارگر چندانی ندارد .

 

معایب آبیاری قطره ای : هزینه نسبتاً بالا ، گرفتگی قطره چكان ها ، ایجاد شوری موضعی،  پخش نامنظم و لكه لكه ای رطوبت خاك، از معایب اصلی سیستم های آبیاری قطره ای به شمار می آیند .